Cognitieve gedragstherapie (CGT) is één van de meest onderzochte en toegepaste behandelmethodes binnen de psychologie. Het helpt mensen om anders te denken, voelen en handelen in het dagelijks leven. Maar wist je dat meditatie en mindfulness een krachtige aanvulling kunnen zijn op CGT?
Wat zijn meditatie en mindfulness?
Meditatie is een eeuwenoude techniek waarin de aandacht doelgericht wordt gericht, op bijvoorbeeld de ademhaling, lichaamssensaties of gedachten. Mindfulness is een specifieke vorm van meditatie waarbij het draait om het bewust aanwezig zijn in het huidige moment.
Als aanvulling op CGT
CGT richt zich op het veranderen van disfunctionele gedachten en gedragingen. Mindfulness biedt daarentegen een andere kijk: het leert mensen om met meer acceptatie en minder oordeel aanwezig te zijn bij gedachten en gevoelens, in plaats van deze direct te willen veranderen. Die combinatie blijkt in veel gevallen bijzonder effectief.
Neem als voorbeeld: iemand met angstklachten leert in CGT dat zijn angstige gedachte niet realistisch is. Mindfulness helpt diezelfde persoon om de gedachte op te merken, er niet in mee te gaan, en deze met mildheid te laten passeren. Dat kan helpen om uit de weerstand-modus te komen en klachten op een dieper niveau te reguleren.
Voor wie?
Mindfulness en meditatie kunnen waardevol zijn voor mensen die last hebben van:
- Piekeren
- Stress
- Angstklachten
- Somberheid
- Chronische spanning
- Burn-out
- Slaapproblemen
- Lichamelijke klachten zoals chronische pijn
Ook cliënten die moeite hebben met het reguleren van emoties of die zich snel overweldigd voelen door gedachten en gevoelens, kunnen baat hebben bij deze technieken. Voor mensen met terugkerende depressieve klachten is mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) bijvoorbeeld effectief gebleken in het voorkomen van terugval.
Juist voor wie gewend is om alles met het hoofd op te lossen, biedt mindfulness een alternatieve ingang: via ervaren, aanvaarden en vertragen.
Hoe werkt dat in de praktijk?
In de praktijk kan het integreren van meditatie en mindfulness op verschillende manieren:
- Als voorbereiding op een CGT-sessie: bijvoorbeeld door een korte ademhalingssessie van drie minuten om aanwezig te komen en beter te voelen wat er speelt.
- Tussen sessies in: als thuisoefening, waarbij cliënten een begeleide meditatie doen (via een app bijvoorbeeld).
- Bij cliënten die moeite hebben met cognitieve herstructurering, bijvoorbeeld omdat ze veel piekeren of emotioneel overprikkeld zijn. Dan helpt mindfulness om eerst meer ruimte te creëren.
Meditatie en mindfulness zijn geen vervanging van CGT, maar kunnen een krachtig instrument zijn om cliënten meer rust, bewustzijn en veerkracht te bieden. Ze helpen om niet alleen gedachten te begrijpen, maar ook echt te doorvoelen wat er speelt.
Heb je vragen over deze technieken of wil je hierover met een psycholoog praten? Het team van Psycholoog.nl helpt je graag verder! Neem contact op met ons aanmeldteam of plan een vrijblijvend adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
Bronnen:
Meditation programs for psychological stress and well-being: a systematic review and meta-analysis. JAMA Internal Medicine, 174(3), 357-368.
The effect of mindfulness-based therapy on anxiety and depression: A meta-analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78(2), 169–183.
Efficacy of mindfulness-based cognitive therapy in prevention of depressive relapse: an individual patient data meta-analysis from randomized trials. JAMA Psychiatry, 73(6), 565-574.
