Een beetje spanning wanneer je een belangrijke taak moet doen kan motiverend werken. Wanneer deze spanning zo hoog wordt dat je niet meer kan functioneren, kan het zijn dat er sprake is van prestatieangst. Lees in deze blog meer over dit fenomeen en hoe je hier mee om kan gaan.
Wat is prestatieangst?
Prestatieangst is de intense angst om niet goed genoeg te presteren of om fouten te maken. Deze angst gaat vaak gepaard met piekeren, zelfkritiek en een voortdurende focus op mogelijke negatieve uitkomsten. Kenmerkend is dat de angst niet in verhouding is met de situatie. Zelfs bij relatief makkelijke taken of in een veilige omgeving kan er een sterke spanning ontstaan.
Mensen met prestatieangst ervaren vaak klachten als:
- Lichamelijke spanning zoals hartkloppingen en trillen
- Concentratieproblemen
- Vermijdingsgedrag, zoals uitstellen of situaties vermijden
- Een verminderd zelfvertrouwen
Prestatieangst kan ervoor zorgen dat de prestatie juist verslechterd. De druk om te slagen belemmert het vermogen om helder te denken en goed te functioneren.
Waar komt prestatieangst vandaan?
Prestatieangst kan verschillende oorzaken hebben. Soms spelen ervaringen vanuit de opvoeding een rol, zoals hoge verwachtingen van ouders of negatieve ervaringen met falen. Ook persoonlijkheidskenmerken, zoals perfectionisme of een sterke behoefte aan goedkeuring van anderen kunnen bijdragen aan klachten. Daarnaast versterken sociale vergelijkingen en de druk vanuit studie of werk vaak de angst.
Wat de angst in stand kan houden, is de neiging om moeilijke taken uit de weg te gaan. Hierdoor wordt de spanning tijdelijk verminderd, maar hierdoor wordt de overtuiging dat je het niet kan juist bevestigd en neemt de angst op lange termijn toeneemt.
Wat kan helpen?
Het doorbreken van prestatieangst is mogelijk, maar kost vaak tijd. Enkele effectieve benaderingen zijn:
- Cognitieve gedragstherapie: het onderzoeken en uitdagen van negatieve gedachten en overtuigingen.
- Exposure: het stap voor stap aangaan van spannende situaties, waardoor het vertrouwen groeit. Vaak is dit ook onderdeel van cognitieve gedragstherapie.
- Ontspanningstechnieken en mindfulness: leren omgaan met lichamelijke spanning en piekergedachten.
- Zelfcompassie ontwikkelen: leren om mild te zijn voor jezelf en fouten te zien als onderdeel van groei.
Iedereen ervaart wel eens spanning rondom een prestatie of een belangrijk moment. Het wordt problematisch wanneer de angst zo groot is dat het dagelijks functioneren wordt beperkt. In dat geval kan het helpen om hier met een psycholoog over te praten en de cirkel van angst en vermijding te doorbreken.
Bij Psycholoog.nl bieden we verschillende therapieën die kunnen helpen om prestatieangst te verminderen. Heb jij last van prestatie angst en wil je hier graag met een psycholoog over praten? Neem dan contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in!
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
