Depressie en stemming in het kort
- Bij depressie heb je sombere, lusteloze of neerslachtige gevoelens voor langere tijd en kun je nog weinig plezier en energie ervaren.
- Een depressie uit zich vaak ook in eet- en slaapproblemen en lichamelijke klachten.
- 1 op de 20 mensen heeft last van een depressie.
- Cognitieve gedragstherapie, schematherapie en psychotherapie zijn behandelingen die kunnen helpen.
Ben jij een werkgever of (HR-)manager en wil jij verzuim tegengaan?
➔ Bekijk dan ons aanbod voor jouw werknemers
Ben jij een werknemer en wil je meer weten over een traject via jouw werkgever?
➔ Lees er hier meer over
Wat zijn symptomen van depressie en wanneer ben je depressief?
Depressiviteit of een depressieve stemming wil zeggen dat je je somber, neerslachtig en lusteloos voelt. Hier heeft iedereen weleens last van; je stemming verloopt immers met pieken en dalen. We spreken dan niet direct van een depressie.
Wanneer je depressief bent heb je hier bijna alle dagen last van en vind je het moeilijk om te genieten van het leven of kun je dit veel minder dan eerst. Je probeert jezelf te motiveren maar hebt veel moeite om nog iets te ondernemen (gevoel van futloosheid). De dagelijkse bezigheden kosten je veel moeite. Sommige mensen ervaren wanhoop en verdriet, terwijl anderen zeggen helemaal niets meer te voelen. De gevoelens van leegte kunnen samengaan met minderwaardigheidsgevoelens of schuldgevoelens.
Vaak is er ook sprake van problemen met eten en slapen. Door vermoeidheid is het lastig om te concentreren of beslissingen te nemen. Omdat depressiviteit vaak samengaat met weinig ondernemen en het afslaan van uitnodigingen voor sociale activiteiten, kun je in een sociaal isolement terecht komen en je erg eenzaam voelen.
Ook uit depressiviteit zich vaak in lichamelijke klachten zoals maag- of darmproblemen, pijn in de rug, gewrichten of spieren, pijn op de borst, hartkloppingen, benauwdheid, duizeligheid, of hoofdpijn. Al deze psychische en lichamelijke klachten kunnen gevoelens van uitzichtloosheid geven. Soms zijn er dan terugkerende gedachten aan de dood of aan zelfdoding.
Kortom, aanhoudende en sterke depressieve gevoelens kunnen allerlei aspecten van het mentale en lichamelijk welzijn beïnvloeden.
De meeste mensen zullen in hun leven één of meerdere periodes kennen waarin zij kampen met depressiviteit. Depressiviteit ziet er voor iedereen anders uit. Sommigen zullen in staat zijn om hun depressieve gevoelens zelf of met behulp van hun sociale netwerk het hoofd te bieden, maar dit lukt niet iedereen.
Wat zijn oorzaken van depressiviteit bij volwassenen?
Een depressieve stemming kan veel verschillende oorzaken hebben. Er is lang niet altijd een duidelijke oorzaak aan te wijzen. Er zijn allerlei factoren die hier, vaak in combinatie, een rol in kunnen spelen. Soms is er wel sprake van een ingrijpende gebeurtenis die de gevoelens van depressiviteit veroorzaakt heeft. De somberheid kan dan bijvoorbeeld bij een rouwproces horen.
Emotionele coping, oftewel hoe je omgaat met jouw emoties, lijkt ook een belangrijke rol te spelen in het ervaren van depressiviteit. Niet iedereen heeft als kind geleerd om zijn of haar emoties te herkennen en hier aandacht aan te geven. Het langdurig negeren of onderdrukken van emoties kan je kwetsbaar maken voor depressieve klachten.
- Temperament. Iemand die emotioneel minder stabiel is, heeft meer kans op een depressie.
- Ingrijpende ervaringen. Denk bijvoorbeeld aan het overlijden van één van de ouders op jonge leeftijd, ervaringen van misbruik of een opvoeding waarin geen ruimte was voor jouw emoties.
- Stressvolle omstandigheden. Het verlies van werk of financiële problemen kunnen een depressie veroorzaken.
- Ontbreken van sociale steun. De kans op een depressie is groter als er weinig sociale steun is.
- Sekse. Vrouwen rapporteren ongeveer twee keer zo vaak een depressie als mannen.
- Genen. Voor een deel is een depressie erfelijk bepaald (40%). Het risico op een depressie is groter wanneer één van je ouders of familieleden deze klachten heeft (gehad).
Burn-out of depressief?
De klachten van mensen met een burn-out komen vaak deels overeen met klachten die worden ervaren door mensen met een depressie, zoals neerslachtigheid, somberheid en lusteloosheid. Het verschil tussen beide wordt weleens beschreven als het verschil tussen 'willen' en 'kunnen'. Iemand met een burn-out zou wel graag dingen willen ondernemen maar is ervan overtuigd dit niet te kunnen, vanwege zijn/haar energieniveau. Iemand met een depressie wil überhaupt niets doen; zij zijn hun motivatie kwijt.
Ook is er een verschil in de oorzaak; een burn-out ontstaat als gevolg van langdurige overbelasting, terwijl dit bij een depressie niet per se zo hoeft te zijn. Ten slotte is bij depressie de erfelijke aanleg belangrijker dan bij een burn-out.
Hoe kom je uit een depressie?
Niet iedereen met depressieve gevoelens heeft direct hulp van een psycholoog nodig. Wanneer de klachten mild en kortdurend zijn, kom je misschien al heel ver met wat aanpassingen in je leefstijl en bezigheden. Ook steun zoeken in jouw sociale netwerk heeft aantoonbaar veel effect op je mentale gezondheid.
Soms zijn de gevoelens zo sterk en overweldigend dat je er zelf niet meer goed uitkomt. Of duurt het al zo lang dat je niet meer weet wat je nog kunt doen. Een steunend netwerk om je heen is fijn, maar niet iedereen beschikt hierover. Wanneer jij je geen raad meer weet met jouw depressieve gevoelens, is het aan te raden hierover in gesprek te gaan met een psycholoog.
Afhankelijk van de oorzaak van jouw gevoelens, kun je aan de slag met cognitieve gedragstherapie, schematherapie of psychotherapie. Een combinatie van verschillende methoden kan ook passend zijn.
Wat is een depressieve stoornis?
Psycholoog.nl biedt onverzekerde zorg en werkt niet met stoornissen. We luisteren naar jouw verhaal en leveren daar maatwerk bij. Een label als 'stoornis' vinden we daar niet helpend bij. Lees meer over onze visie op zorg.
Wanneer jij verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een DSM-stoornis wordt vastgesteld. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. In de DSM-5 zijn meerdere classificaties opgenomen die met depressie te maken hebben. Onderaan de pagina vind je de verschillende classificaties.
Let op: de DSM-5 is geen diagnostisch middel. Het vertelt niets over het waarom van de klachten; het is enkel een systeem om klachten te categoriseren. Wil je meer weten over de DSM-5? Kijk dan hier.
