Wanneer we denken aan ADHD of ADD, denken we vaak aan druk gedrag, snel afgeleid zijn of moeite hebben met concentreren. Maar wist je dat er veel meer klachten zijn die met ADHD of ADD te maken kunnen hebben; ook klachten die je misschien helemaal niet herkent als zodanig?
ADHD bij volwassenen
Hoewel ADHD vaak in de kindertijd wordt vastgesteld, blijkt uit onderzoek dat de symptomen vaak blijven bestaan op volwassen leeftijd. De klachten veranderen dan wel vaak van vorm. Waar een kind met ADHD bijvoorbeeld rondrent in de klas, uit zich dat bij een volwassene eerder in innerlijke onrust, overbelasting of moeite om taken af te ronden.
Daarnaast worden sommige symptomen van ADHD bij volwassenen vaak over het hoofd gezien, omdat ze subtieler zijn of op gewone stressklachten lijken.
Minder bekende klachten bij ADHD/ADD
ADHD en ADD zijn neurobiologische ontwikkelingsstoornissen die invloed hebben op de executieve functies van de hersenen. Dat betekent: processen als plannen, overzicht houden, impulsen remmen, en je aandacht verdelen. Als deze functies niet optimaal werken, kan dat op allerlei manieren tot uiting komen. Denk bijvoorbeeld aan:
1. Altijd 'aan' staan
Je hoofd lijkt nooit stil te staan. Gedachten racen door elkaar, to-do lijstjes stapelen zich op en je hebt moeite om te ontspannen (zelfs als je niets hoeft te doen).
2. Vergeetachtigheid en chaos
Niet alleen grote dingen vergeten, maar ook kleine dagelijkse taken (sleutels kwijt, afspraken vergeten, deadlines missen) kunnen zich opstapelen. Dit wordt soms verkeerd begrepen als ‘laks’ of ‘ongeïnteresseerd zijn’.
3. Emotionele achtbaan
Mensen met ADHD of ADD kunnen gevoeliger zijn voor prikkels en emoties. Je kunt snel overprikkeld raken, maar ook heftig reageren op kleine gebeurtenissen. Achteraf snap je soms zelf niet waarom je reageerde op de manier dat je deed.
4. Perfectionisme en uitstelgedrag
Deze twee lijken tegenstrijdig, maar komen opvallend vaak samen voor. Omdat je het graag goed wilt doen, stel je taken uit tot het moment dat je ze 'perfect' kunt uitvoeren, wat vaak niet komt. Het gevolg? Frustratie en een vol hoofd.
5. Chronische vermoeidheid
Door de continue prikkels en innerlijke onrust, raken mensen met ADHD/ADD sneller overbelast. Zelfs als je slaapt, voelt je brein soms alsof het op standje turbo blijft draaien.
6. Relatieproblemen
Impulsiviteit, moeite met luisteren, of snel afgeleid raken tijdens gesprekken kunnen voor wrijving zorgen in vriendschappen of liefdesrelaties.
Hoe kan therapie helpen?
Het goede nieuws: je hoeft het niet allemaal alleen uit te zoeken. Veel mensen ervaren al snel verlichting van alledaagse klachten wanneer ze passende hulp krijgen. Therapie kan helpen op meerdere vlakken:
- Inzicht krijgen in je eigen brein. Een eerste stap in therapie is vaak psycho-educatie: begrijpen hoe jouw ADHD of ADD werkt. Dit zorgt vaak voor opluchting: je bent niet lui of ongeorganiseerd, je brein werkt gewoon net even anders.
- Aanleren van praktische vaardigheden. In cognitieve gedragstherapie of ACT (Acceptance & Commitment Therapy) leer je hoe je beter om kunt gaan met afleiding, uitstelgedrag of overprikkeling. Je oefent bijvoorbeeld met plannen, structuur aanbrengen, en het herkennen van je valkuilen.
- Leren omgaan met emoties. Therapie helpt je om meer grip te krijgen op emoties. Bijvoorbeeld door triggers te leren herkennen, grenzen te stellen of anders om te gaan met perfectionisme.
- Rust creëren in je dagelijks leven. Met de juiste strategieën (en soms ook met een stukje zelfcompassie) kun je leren om met meer rust en overzicht door de dag te gaan. Je hoeft niet alles onder controle te hebben om goed te functioneren.
Diagnose
Bij Psycholoog.nl stellen we geen officiële diagnoses, maar dat betekent niet dat je bij ons niet terecht kunt. Ook zonder diagnose kun je last hebben van ADHD- of ADD-achtige klachten, zoals onrust, uitstelgedrag, overprikkeling of moeite met plannen. Onze psychologen helpen je hier graag bij, bijvoorbeeld met cognitieve gedragstherapie (CGT) of Acceptance & Commitment Therapy (ACT). Samen kijken we wat jij nodig hebt om meer rust, structuur en balans te ervaren in je dagelijks leven.
Wil je aan de slag met de klachten die je ervaart? Neem dan contact op door middel van het inplannen van een gratis adviesgesprek of door ons direct te bellen via 085 273 3339.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
Bronnen:
ADHD Signs Hidden in Plain Sight: Overlooked Symptoms
Wilens TE, Spencer TJ. Understanding attention-deficit/hyperactivity disorder from childhood to adulthood. Postgrad Med. 2010 Sep;122(5):97-109.
