Een stemming kan gedurende dag veranderen. Wanneer je stemming frequenter verandert, kan het je dagelijks functioneren in de weg staan. Twee stoornissen waarbij verandering van de stemming op de voorgrond staat, zijn de bipolaire stoornis en de borderline persoonlijkheidsstoornis. Het onderscheiden van deze twee stoornissen kan soms lastig zijn.
Wat is een bipolaire stoornis?
Een bipolaire stoornis is een stemmingsstoornis die wordt gekenmerkt door sterke stemmingswisselingen. Vroeger heette deze stoornis de manisch depressieve stoornis. Een bipolaire stoornis vertaalt zich naar twee tegengestelde uitersten: je maakt perioden mee waarin je stemming heel positief is en je veel energie hebt. In deze periode heb je het gevoel dat je de hele wereld aan kunt. We noemen dit een manie. Tijdens een manie kan iemand impulsief gedrag vertonen en kan iemand risicovolle beslissingen nemen. Dit gaat samen met een rusteloos gevoel, weinig behoefte aan slaap en meer spraakzaam zijn.
Deze manieën wisselen zich af met depressieve periodes, waarbij je stemming heel somber en vlak is. Je voelt je lusteloos, je kan snel wisselen in gewicht of je ervaar slaapproblemen. Ook verlies je plezier in activiteiten die voorheen wel plezierig waren.
Een bipolaire stoornis komt in verschillende vormen voor. Een bipolaire stoornis type 1 wordt gekenmerkt door minstens één manische episode, afgewisseld door eventuele depressies. Bij een bipolaire stoornis type 2 wisselen depressieve en hypomane episodes elkaar af. Verder bestaat er ook nog een cyclothyme stoornis, waarbij mensen milde vormen van manie en depressie voor een langere tijd ervaren.
Wat is een borderline persoonlijkheidsstoornis?
Een borderline persoonlijkheidsstoornis wordt gekenmerkt door instabiliteit op verschillende aspecten. Je emoties zijn niet in balans, je zelfbeeld is instabiel en je kunt onvoorspelbaar en impulsief reageren. Je kunt ernstige ups- en downs ervaren en het is moeilijk om je emoties te reguleren.
Daarnaast voel je je snel afgewezen en ben je bang om in de steek gelaten te worden door mensen waarvan je houdt. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis doen er alles aan om afwijzing en verlating van anderen te voorkomen. Vaak hebben ze weinig grip op hun emoties en kunnen kleine dingen leiden tot een buitenproportionele reactie.
Een aantal andere kenmerken die passen bij een borderline persoonlijkheidsstoornis zijn:
- Mensen op afstand houden
- Moeite hebben met wat je voelt en wie je bent
- Zelfbeschadiging
- Moeite om mensen te vertrouwen
Wat is het verschil tussen een bipolaire stoornis en een borderline persoonlijkheidsstoornis?
Beide stoornissen worden gekenmerkt door instabiliteit van stemming en impulsiviteit. Een groot verschil is dat een bipolaire stoornis een stemmingsstoornis is en borderline persoonlijkheidsstoornis een persoonlijkheidsstoornis is. Bij een stemmingsstoornis zit de kern van de problematiek in de stemming van een persoon. Een persoonlijkheidsstoornis kenmerkt zich door een lange periode van veranderd denken, voelen en veranderende gedragingen.
In het ervaren van de stemmingswisselingen zijn er ook verschillen. Bij een bipolaire stoornis duurt het veranderen van de stemming langer (weken tot maanden). Daarentegen kan bij een borderline persoonlijkheidsstoornis de stemming soms in een aantal minuten veranderen. Vaak wordt de plotselinge verandering in stemming bij een borderline persoonlijkheidsstoornis getriggerd door een externe gebeurtenis.
Ook de manier van behandelen kan verschillen. Voor het behandelen van stemmingsstoornissen wordt vaak gekozen voor cognitieve gedragstherapie of interpersoonlijke therapie. Er wordt vooral gefocust op het ontwikkelen van coping vaardigheden. Voor het behandelen van persoonlijkheidsproblematiek wordt vaak gekozen voor schematherapie of dialectische gedragstherapie. Hierbij worden diepgewortelde patronen aangepakt.
Merk jij dat je last hebt van instabiele emoties?bij Psycholoog.nl helpen we je hier graag bij. Heb je vragen of wil je de mogeluijkheden bespreken? Plan een gratis adviesgesprek of neem direct contact op met ons aanmeldteam.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het blogoverzicht.
